Verantwoording

Er zijn in het verleden verschillende activiteiten geweest om te komen tot een gedenkteken voor joodse Baarnaars die in de Tweede Wereldoorlog zijn opgepakt en in de Duitse kampen zijn omgekomen.

Rond de eeuwwisseling adviseerde een gemeentelijke werkgroep om een plaquette met namen te realiseren bij het Monument op het Stationsplein. Deze werkgroep bestond uit Bert Onclin, Jaap Kruidenier en Wim Velthuizen. De heer Onclin had bij intensief onderzoek in het Baarnse bevolkingsregister kunnen nagaan welke joodse inwoners hiervoor in aanmerking zouden komen. Hij verzocht het gemeentebestuur die namen op een of andere manier blijvend in herinnering te houden. Destijds is het echter niet tot een herdenkingsteken gekomen. De gegevens van de heer Onclin vormden een belangrijk uitgangspunt voor het opstellen van een namenlijst voor het Comité Joods Monument Baarn.

In 2014 ontstond bij de publicatie van het boek ‘Duizend jaar Baarn’ opnieuw een initiatief om een plaquette met namen te realiseren. Dit leidde tot het Comité Joods Monument Baarn, dat in 2015 een formele status kreeg van de Gemeente en voorstellen kon doen voor een gedenkteken.

Het comité, dat er in slaagde om de plaquette te doen plaatsen, bestond uit Peter Schmidt (voorzitter), Kok van Nood (secretaris), Jacqueline Frankenhuis, Wim Hazeu, Inge Pastoor, Cees Roodnat en Wim Velthuizen.

De plaquette is het resultaat van een gezamenlijke uitwerking van het comité naar een ontwerp van Kok van Nood op basis van ‘Stolpersteine’, zoals die bijvoorbeeld in Amersfoort liggen voor de huizen van verzetsstrijders in de Tweede Wereldoorlog en verdwenen joodse plaatsgenoten.
De Menora is een ontwerp van Otto Treumann.

De namen op de plaquette op het Stationsplein in Baarn voor joodse medeburgers die in de Holocaust omkwamen, zijn met zorg achterhaald.
Dit boekje wil een indruk geven van de persoonlijke omstandigheden van de joodse Baarnaars die op de plaquette zijn genoemd. Bronnen voor dit gedenkboekje zijn o.a.: ‘Zij hebben onder ons geleefd’, het Digitaal Joods Monument, Joods Historisch Museum, Kamp Westerbork, het Nederlandse Rode Kruis, de  Oorlogsgravenstichting en SS-concentratiekampen. De informatie in deze bronnen is niet 100% gelijk. Bij verschillen zijn in dit gedenkboekje de gegevens van het Digitaal Joods Monument aangehouden en bij twijfel is advies van Kamp Westerbork en de Oorlogsgravenstichting ingewonnen.

Het is heel moeilijk, zo niet ondoenlijk, om van joodse onderduikers in Baarn gegevens te vinden. Allen die slachtoffer zijn geworden van de ‘Endlösung’ verdienen onze gedachtenis, ook al staan hun namen niet op deze plaquette of in dit gedenkboekje. Hierin zijn gegevens vermeld die wij hebben gevonden tot het ter perse gaan in december 2015. Voor overige informatie verwijzen wij u naar bibliotheken, boekhandels en het internet. In dit gedenkboekje hebben wij niet alleen de namen van plaatsgenoten die slachtoffer werden, een menselijk gezicht willen geven. Door in dit boekje ook over enkele concentratiekampen en de omstandigheden aldaar informatie te geven is getracht een beeld te schetsen van de situatie in de jaren 1940 – 1945. Zoals de tekst op de plaquette zegt: “OPDAT WIJ NOOIT VERGETEN”.

Baarn, 27 januari 2016
Namens het Comité Joods Monument Baarn, Wim Velthuizen.
www.joodsmonumentbaarn.nl